Kỷ thuật thi công điện nước

Những nguyên tắc an toàn khi thi công điện nước:

- Sử dụng bút thử điện hạ thế hoặc để bóng đèn để xác định dòng điện.

- Trong trường hợp điện bị hỏng nằm phía trên điện kế phải báo cho chi nhánh điện cử công nhân đến sửa chữa. Nếu phần hỏng nằm phía sau điện kế bắt buộc phải cắt cầu dao điện chính rồi mới tiến hành sửa chữa hỏng.

- Cần đảm bảo khoảng cách giữa 2 sứ kẹp hoặc 2 puli sứ kề nhau không quá lớn, bên cạnh đó phải đảm bảo khoảng cách giữa dây dẫn và vật kiến trúc không nhỏ hơn 10 mm.

- Thi công nối dây dẫn điện cần phải nối so le và có băng cách điện quấn ở ngoài mối nối, đặc biệt đối với trường hợp là loại dây đôi.

- Không bao giờ đóng, cắt cầu dao, công tắc…Khi tay còn ướt nếu không sẽ truyền điện ra làm người bị điện giật.

- Chỉ được phép sử dụng các thiết bị điện và khí cụ điện đã được nối đất, nối không bảo vệ an toàn.

- Thi công lắp đặt cầu dao điện, công tắc điện trên bảng gỗ nhỏ, và bắt chặt vào tường hay cột nhà. Vị trí hợp lý nhất để gắn bảng gỗ là cách mặt đất khoảng 1,5 m. Chú ý cầu dao điện, công tắc điện phải có nắp che an toàn.

- Các đường dây chính trong nhà và mỗi đường dây phụ hay đồ dùng điện trong nhà phải đặt cầu chì bảo vệ loại có nắp che an toàn. Dây chảy của cầu chì bảo vệ phải phù hợp với công suất sử dụng bảo đảm khi có chạm chập điện thì dây chảy phải nổ, cắt mạch điện. Dây chảy phải lắp đúng yêu cầu kỹ thuật. Trong mạch điện 1 pha thì bắt buộc phải đặt cầu chì trên dây nóng. Nếu cả 2 dây điện đều là dây nóng (2 dây pha) thì phải đặt cầu chì trên cả 2 dây.

- Các dây dẫn điện trong nhà không được dùng dây dẫn trần mà phải dùng dây dẫn có bọc cách điện chất lượng uy tín. Cần lựa chọn tiết diện dây dẫn điện phù hợp với khả năng tải dòng điện đến các dụng cụ điện mà nó cung cấp, tránh trường hợp dùng dây dẫn có tiết diện nhỏ vào các dụng cụ điện có công suất quá lớn để tránh gây ra các sự cố điện nghiêm trọng.

- Khi tiến hành lắp đặt dây dẫn trong nhà thì cần đặt trên sứ kẹp, puli sứ hoặc ống luồn dây điện, ống này thường làm bằng nhựa.

 - Đảm bào dây dẫn điện xuyên qua tường và mái nhà cần đặt trong ống sứ bảo vệ. Tránh trường hợp nước mưa đọng lại trong ống hay chảy xuống nhà. Khoảng cách từ các sứ cách điện đỡ đầu dây dẫn điện vào nhà đến mái nhà cần từ 2m trở lên.

- Vị trí lắp đặt cầu dao điện, công tắc điện phải dễ dàng tháo lắp, phía dưới có chướng ngại vật, chỗ đặt phải rộng rãi và thông thoáng, bảo đảm rằng việc đóng, cắt điện được nhanh chóng, kịp thời.

- Tránh lắp đặt ổ cắm điện, công tắc điện, kéo dây điện qua những nơi ẩm ướt, nhà vệ sinh hay nhà tắm. Đối với phòng tắm thì chỗ đặt công tắc điện an toàn hơn cả là ở mé ngoài cửa phòng, kề khung cửa phía không có bản lề.

- Trong trường hợp cầu dao điện, công tắc, ổ cắm điện bị hư hỏng phải tiến hành lắp đặt mới hay thay thế ngay để đảm bảo an toàn.

 - Đặc biệt cần giáo dục trẻ em hiểu và không được phép đưa các dây kim loại, đinh sắt hoặc đút ngón tay vào ổ cắm điện.

Nối đất bảo vệ và tác dụng:

- Nối đất bảo vệ là sử dụng dây dẫn điện nối vỏ kim loại của thiết bị điện khi không có điện với vật nối đất bằng sắt hoặc thép và chôn xuống dưới đất.

- Nối đất bảo vệ được áp dụng trong mạng 3 pha có trung tính cách ly, có tác dụng làm cho dòng điện khi chạm vỏ do lớp cách điện bị chập mạch 1 pha sẽ truyền xuống đất nhờ dây dẫn nối liền vỏ thiết bị với vật nối đất. Khi chạm vào vỏ thiết bị như vậy, thân người được xem là mắc song song với vật nối đất có điện trở thấp sẽ giúp làm giảm trị số dòng điện đi qua người nên không còn gây nguy hiểm.

Nối không bảo vệ, tác dụng:

- Nối không bảo vệ là sử dụng dây dẫn điện nối vỏ kim loại của thiết bị điện lúc bình thường không điện với dây trung tính đã nối đất của lưới điện.

- Nối không bảo vệ áp dụng trong mạng 3 pha 4 dây, khi có dòng điện chạm vỏ thiết bị, sẽ tạo ra dòng điện ngắn mạch 1 pha làm đứt cầu chì hay làm cho công tắc tự động ngắt điện ở đoạn mạch của mạng điện hay thiết bị hư hỏng với thời gian ngắn mạch nhỏ nhất. Để đảm bảo sự bảo vệ được liên tục ngay cả trong trường hợp dây trung tính bị đứt, cần thực hiện nối đất lập đi lập lại nhiều lần và bắt buộc nối đất ở cuối lưới điện.

Kỹ thuật thi công điện nước:

Trong tài liệu này, T&H Home Tech chia sẻ những thông tin, kỹ thuật thi công điện nước văn phòng và gia đình ở mức độ cơ bản và nguyên tắc cần tuân thủ trong quá trình thi công để đảm bảo an toàn sẽ giúp Quý khách hàng có thể thực hiện giám sát và hỗ trợ các kỹ sư cơ điện hiệu quả.

Việc thi công điện nước dù là bất kỳ công trình nào, Chủ đầu tư cần có bản thiết kế chính xác để giúp triển khai thi công hiệu quả đồng thời cũng dễ dàng thực hiện việc sửa chữa, bảo trì, nâng cấp hệ thống điện, nước sau này.

Những lưu ý khi tiến hành thi công điện nước: 

- Trong trường hợp có những vị trí có từ 3 ống luồn dây trở lên thì cần tiến hành đóng lưới thép chu đáo trước trát tường.

- Tránh việc thi công đi dây trực tiếp âm tường sẽ rất khó khăn trong việc khắc phục sự cố sau này, vì vậy cần phải lắp đặt ống luồn dây điện.

- Trước khi tiến hành thi công lắp đặt điện, cần kiểm tra dây xem có thông mạch, hiện tượng chập điện trong quá trình kéo dây.

- Chú ý các mối nối dây cần nối tại hộp đèn, tủ điện, hộp ổ cắm và hộp công tắc, hoặc tại các vị trí phải dùng đế âm ổ điện bổ làm hộp nối dây điện. Ngoài ra, không được nối dây trong ống, các mối nối cần nối buộc tỉ mỉ, đúng yêu cầu kỹ thuật và được quấn chu đáo bằng băng dính đen chuyên dụng. Thông tường thì các sự cố thường sẽ xảy ra ở các vị trí nối, khi đó khắc phục sẽ nhanh gọn và chi phí thấp.

- Sau khi đã hoàn thành lắp các thiết bị vào tủ điện, tiến hành kiểm tra độ cách điện, dòng rò ra vỏ tủ, đảm bảo an toàn thiết bị điện. 

Các bước trong quy trình thi công điện dân dụng:

Đối với phần thi công điện thì cần tiến hành theo các bước sau:

- Thi công lắp đặt các đường ống bảo vệ: Cho phần dây cáp điện âm tường, đường ống ngầm chạy dưới lòng đất, máng cáp trunking, thang cáp, các ống điện nổi…

- Tiến hành lắp đặt cáp điện: Cần tiến hành trực tiếp vào hệ thống đường ống trên.

- Tiếp theo, lắp đặt tủ điện, bảng điện: Thông thường là tủ điện, bảng điện tổng dẫn vào từng tầng, từng phòng.

- Thực hiện lắp đặt các thiết bị điện như: Công tắc đèn, ổ cắm điện, các vật dụng điện tử như tivi, quạt trần, bếp từ, máy rửa bát, quạt trần đẹp, hệ thống đèn chiều sáng…

- Cuối cùng thì thực hiện công tác đấu nối: Kiểm tra, nghiệm thu các mối nối, đấu nối điện, thử nghiệm và sau cùng thì kiểm tra khả năng vận hành.

Lắp đặt hệ thống ống bảo vệ đường dây điện:

Khi tiến hành lắp đặt hệ thống bảo vệ đường dây điện thì cần thực hiện đúng cách và yêu cầu kĩ thuật.

Hiện nay, các kiến trúc sư sẽ tiến hành theo tiêu chuẩn Việt Nam, tiêu chuẩn IEC và ống bảo vệ được sử dụng là loại chịu nhiệt độ cao, nhựa dẻo, chịu lực tác động và có thể uốn dễ dàng thực hiện.

Ta thường sẽ đặt ống âm tường và sàn bê tông. Đối với các vị trí thuộc tầng kỹ thuật thì sẽ cho ống chạy nổi trên sàn kỹ thuật. Dưới đây là quá trình lắp đặt:

- Thực hiện bọc kín các ống chờ đầu kéo dây: Để tránh vật lạ lọt vào trong và gặp khó khăn trong việc kéo dây trong tương lai.

- Việc thi công hệ thống ống đặt trong sàn bê tông được thực hiện sau khi đơn vị xây dựng đan xong lớp sắt sàn: Trong trường hợp có một lớp sắt sàn thì ống dẫn sẽ đặt ngay trên lớp sắt. Khi hai lớp sắt sàn, ống sẽ được đặt giữa hai lớp sắt sàn. Đối với những đoạn rẽ, ta tiến hành uốn cong các ống bằng lò xo đảm bảo chúng ta có thể dễ dàng kéo dây và thay thế khi xảy ra sự cố trong tương lai.

- Nghiêm cấm tuyệt đối không dùng các co nối ở những đoạn rẽ:  vì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc kéo dây do khúc rẽ quá gắt. Đối với các đoạn rẽ phân từ 3 nhánh dây trở lên thì tiến hành trong các hộp.

Lưu ý: 

- Tiêu chuẩn đi ống điện âm sàn: Các ống đi trong tường khuyến khích mắc theo phương song song, có đoạn cuối là hộp chứa công tắc, ổ cắm. Thực hiện việc cố định ống với hộp bằng khớp nối vặn, hộp đèn đi âm trong sàn phủ kín để tránh lọt vữa vào. Ống nối cần phải cách ván khuôn trên 7mm, tránh bị nứt chân chim trần.

- Trong lúc lắp đặt ống đi ngầm: Thì cần lắp đặt sửa khi xây tường 5 ngày, để tường đủ độ cứng cáp, không bị nứt khi khoan đục tường, chỉ được đục sau khi cắt tường. Đối với vị trí cắt và nối ống thì đầu cắt cần được làm trơn giảm việc gây xước dây. Khoảng cách giữa 2 khớp nối trên 50mm so với khoảng giữa ống và trên 25mm ở đoạn cuối ống. Cần được cố định bằng bê tông hay xi măng sau khi được cố định bằng thanh thép nằm ngang hoặc dây thép cột.

- Sử dụng ống cân nước: Để xác định vị trí và cao độ cho hộp đèn, hộp công tắc chắc chắn rằng các hộp sau khi lắp đặt không bị nghiêng, lệch.

- Đối với ống đi nổi trên tầng kỹ thuật, trong hộp kỹ thuật: Cần được cố định bằng kẹp ống và khoảng cách giữa các kẹp phải từ 1200mm trở lên. Thực hiện khoan các vít và tắc kê để gắn kẹp ống bằng khoan điện. 

Lắp đặt cáp điện:

Khi công đoạn lắp hệ thống ống và hộp nối hoàn thành thì cần thực hiện lắp đặt dây cáp. Đây là bước rất quan trọng, Dưới đây là một số chi tiết cần lưu ý khi lắp đặt cáp điện:

- Tiêu chuẩn đầu cáp nối: Có đường kính phù hợp với tiết diện dây, cáp điện đấu nối vào các thiết bị, các mối nối này phải đảm bảo cách điện toàn hệ thống, không trùng trên các mặt cắt, khoảng cách các tuyến dây đúng tiêu chuẩn, không gây cản trở, điện trở cách điện phải đạt yêu cầu theo TCVN.

- Số lượng dây chỉ nên chiếm <40% tiết diện ống: Giúp cho việc thực hiện thay thế sau này một cách dễ dàng. Thi công cần phân phối đúng khu vực, đúng bảng màu trong thiết kế.

- Đường dây cáp đi phải chắc chắn: Cáp đi ngầm phải có độ sâu tối thiểu 800mm, luồn trong ống PVC có bê tông bảo vệ, mật độ dây đi trong ống và máng phải dưới 40% để dây tản nhiệt tốt.

- Thi công lắp đặt dây theo đúng thứ tự, vị trí trong sơ đồ các tủ phân phối điện: Việc thực hiện mối nối cần tiến hành trong các hộp cắm hoặc hộp máng đèn. Tránh việc nối dây trong ống để hạn chế xảy ra các sự cố về điện như chập điện, cháy nổ. Và hơn thế sẽ giúp ta dễ dàng sửa chữa hoặc thay thế. 

Lắp đặt tủ điện, bảng điện:

Thông thường thì các tủ điện, bảng điện sẽ được gắn trên tường nhờ các bể đỡ. Chú ý trước khi hoàn thành phần tường thì việc lắp đặt các tủ và bảng này phải phối hợp với công tác xây dựng để có thể dễ dàng xác định được vị trí các thanh sắt, tắc-kê để lắp tủ.

- Thực hiện nắn bảng tên của các nhánh ra từ tủ: Việc này giúp dễ dàng kiểm tra và bảo dưỡng trong tương lai.

- Các thiết bị bên trong tủ: Kích thước và chi tiết các thiết bị bên trong được thể hiện chi tiết trong bản vẽ giúp tiến hành sản xuất, lắp đặt, tư vấn giám sát việc thi công trong tương lai. Tủ sẽ được thiết kế, lắp đặt theo đúng yêu cầu quy định và đáp ứng được tiêu chuẩn IEC.

- Thời điểm lắp đặt tủ:  Sẽ tiến hành sau khi hoàn thành lớp sơn nước một.

- Dây tiếp đất: Sẽ được rải từ vị trí đặt tủ phân phối đến cọc tiếp đất. Hệ thống cọc tiếp đất được lắp ngay sau khi san lấp xong nền, đáp ứng các số đo điện trở quy định trong thiết kế và quy phạm.

- Dùng đầu cốt cáp để đấu nối: Tiến hành ngay khi tủ và bảng điện được đưa vào vị trí đấu nối giữa dây tiếp đất và thanh cái tiếp đất. 

Lắp đặt các thiết bị điện:

Dưới đây là một số thiết bị có sử dụng điện năng:

- Các dây điện, ap-to-mat, công tắc: Cần đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật, chất lượng, chủng loại được yêu cầu trong bản thiết kế và chủ đầu tư.

- Các thiết bị đèn chiếu sáng, công tắc, ổ cắm: Thực hiện sau khi hoàn thành việc kéo dây và sơn công trình.

- Hệ thống dây dẫn và thiết bị điện: Lắp đặt đúng cách, tuân thủ yêu cầu kỹ thuật, thường xuyên kiểm tra, đối chiếu với bản vẽ thiết kế để đáp ứng đúng tiến độ với phần xây dựng.

- Vị trí hộp điện, hộp chờ: Cần thi công lắp đặt chính xác cả về vị trí lẫn độ cao, theo đúng tuyến và phải có độ chắc chắn. Các đầu dây chờ phải có dấu phân biệt, tránh lẫn lộn.

- Tiến hành thực hiện thử xông điện, và hoạt động của hệ thống: Sau khi đã lắp đặt đủ các thiết bị điện, nếu chưa đạt yêu cầu, kiểm tra và sửa đổi kịp thời trước khi bàn giao để đưa vào sử dụng. 

Thực hiện công tác đầu nối, kiểm tra:

Đối với việc thực hiện đấu nối, kiểm tra và nghiệm thu phải cần thực hiện bởi đội ngũ nhân viên kỹ thuật chuyên nghiệp, lành nghề để đảm bảo chất lượng. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:

- Các đầu ruột cáp được bấm đầu cốt: Trước khi lắp đặt vào điểm nối của thiết bị, các đầu ruột cáp phải được bấm đầu cốt, ngoại lệ đối với trường hợp kết cấu điểm nối tại thiết bị có công suất nhỏ.

- Trước khi tiến hành thực hiện đấu nối: Cần kiểm tra kĩ càng, cẩn thận sơ đồ đấu nối, hiệu điện thế sử dụng của thiết bị được mô tả trong catalog hay trên tem nhãn.

- Tiến hành gắn mã số thiết bị: Đối với hộp nối, đèn chiếu sáng, quạt, máy lạnh, cần đèn, trụ đèn… Để dễ dàng tiến hành kiểm tra và bảo dưỡng trong tương lai.

Quy trình thi công phần nước:

Khi đã có bản vẽ biện pháp thi công đường ống cấp nước thì ta có thể thực hiện thi công theo các thao tác như sau:

- Tiến hành thi công điện lạnh:  Đối với tất cả các ống môi chất làm lạnh theo đúng mẫu mã và yêu cầu kỹ thuật đã đề ra và chấp nhận bởi chủ đầu tư, giúp dễ dàng giám sát trong quá trình từ khi sản xuất đến bước lắp đặt và vận hành.

- Lắp đặt hệ thống truyền thông và báo cháy khi xảy ra sự cố.

- Thi công lắp ráp hệ thống chống sét: Từ dưới đất lên tầng mái.

- Thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn trong quá trình thi công: Thực hiện đúng quy phạm kỹ thuật an toàn trong xây dựng. 

Thi công hệ thống điện lạnh:

- Ống môi chất làm lạnh được dẫn đi ngầm hay đi nổi: Cần được bao bọc cách nhiệt có độ dày trên 19mm đối với ống hơi và trên 6mm với ống lỏng.

- Thời gian lắp đặt: Tiến hành sau khi xây tường 5 ngày là hợp lý.

- Ống xả nước ngưng chất liệu PVC: Đảm bảo được bao bọc cách nhiệt có độ dày trên 13mm, độ dốc 1%.

- Lỗ mở xuyên sàn hoặc tường: Cần được làm kín đáo bằng vật liệu chống thấm nước.

- Công tác kiểm tra áp lực ống dẫn môi chất lỏng: Tiến hành kỹ lưỡng trước khi bơm gas vào bên trong. Gas phải được kiểm tra theo đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

Thi công hệ thống truyền thông và báo cháy nổ:

- Tiếp địa ở một vị trí duy nhất đối với tất cả các cấp có màn che.

- Độ cao lắp đặt đối với ổ cắm mạng, thiết bị báo cháy theo đúng chỉ dẫn và đáp ứng TCVN.

- Thi công cùng một lúc đối với hệ thống đường ống ngầm khuất truyền thông báo cháy và hệ thống ống ngầm khuất điện.

- Yêu cầu tiêu chuẩn lắp đặt: Đối với cáp truyền thông sẽ được đặt trong máng, ống tách biệt với cáp trung/ hạ thế có khoảng cách trên 0.6m.

- Các mối nối dây cáp truyền thông và báo cháy: Sẽ được tiến hành đặt trong hộp nối, và được nối bằng các phiếm nối.

Thi công hệ thống chống sét công trình:

- Trình tự thực hiện: Chuẩn bị kim thu sét F16, h=0,5m và cọc tiếp địa l63x63x5, l=2,5m sử dụng búa để đóng vào đất, nối giữa cọc bằng thép bản 30×4 tiếp địa được chôn ngập khoảng 0.8m và dây dẫn sét F16, dây thu sét F10 và sẽ được nối với dây tiếp địa từ dưới đất lên trên đỉnh mái nhà.

- Tiêu chuẩn lắp đặt: Đối với dây thu sét được đặt cách mặt đặt dây trên 8cm. Đối với nối với khung mái, tường bằng các chân bật, khoảng cách giữa các chân bật trên 1m. Đối với dây thu sét F10 được đặt kẹp tường, cột cũng cố định bằng chân bật.

- Kim thu sét, dây thu sét cần được quét sơn chống rỉ: Trừ các dây tiếp địa, cọc tiếp địa tuyệt đối không được sơn.

Biện pháp đảm bảo an toàn trong quá trình thi công:

- Đối với ap-to-mat, cầu dao, công tắc và các thiết bị điện: Cần được đặt ở vị trí thuận lợi, có hộp che, biển báo hiệu để chắc chắn an toàn trong quá trình sử dụng điện.

- Các thiết bị điện phải tiếp đất: Để đảm bảo có thể bảo vệ an toàn cho người sử dụng điện, giúp bảo vệ đoạn mạch khi quá tải.

- Phải có chuyên môn khi thi công điện: Đặc biệt đối với thi công điện nước nhà cao tầng, công trình lớn cần được thực hiện bởi các kỹ sư cơ điện, chuyên nghiệp, người có tay nghề cao, các nhân công lành nghề để đảm bảo an toàn.

- Phải có đủ lực lượng và phương tiện cần thiết trong công tác phòng cháy, chữa cháy: Có kỹ thuật thi công điện nước chuyên nghiệp là chưa đủ, ta phải chuẩn bị các phương tiện cần thiết cho công tác phòng cháy và chữa cháy, có lực lượng chức năng hỗ trợ kịp thời nhanh chóng khi xảy ra mất an toàn điện.